rozwój i wspomaganie zmysłów u małych dzieci

Zapewne wielu z Was zastanawiało się, co słyszy, widzi czy czuje niemowlę.

Rozwój zmysłów u dziecka rozpoczyna się już w okresie płodowym. Tuż po narodzinach dziecko używa je do poznawania świata. Zmysły pozwalają rozpoznawać bliskich i kontaktować się z otoczeniem, jednak na początku bardzo ważny jest dotyk i bliskość mamy. U noworodka doskonale wykształcone są zmysły słuchu i dotyku, i to one na początku są głównymi drogami poznania świata. Całkiem dobrze rozwinięty jest też zmysł zapachu, nieco słabiej wzrok a najmniej wyspecjalizowany jest smak. Natura bardzo dobrze to wymyśliła, ponieważ nadmiar wrażeń mógłby tylko zaszkodzić maluszkowi. Mózg mógłby mieć problem z przetworzeniem wszystkich sensorycznych doznań dnia codziennego.

Dotyk:

Kształtuje się już w 6-8 tygodniu życia płodowego i rozwija się jako pierwszy. Dotyk jest kluczowym czynnikiem w procesie rozwoju mózgu niemowlęcia, a także tworzenia się więzi między matką a dzieckiem. Jak wobec tego stymulować ten zmysł. Oto kilka wskazówek:

  • dotykaj swoje dziecko – przytulaj, masuj, głaszcz, delikatnie łaskocz; pozwól, by ono dotykało ciebie. Możesz masować malucha pędzelkami o różnym włosiu, jest to bardzo przyjemne.
  • jeśli to tylko możliwe dobrze, by maluch miał bose stopy (dzięki temu może bawić się nimi, poznawać swoje ciało) pozwalaj dziecku na chodzenie bez skarpet – po dywanie, terakocie, po trawie czy piasku, możecie zrobić w domu ścieżkę sensoryczną, układając kawałki różnych faktur (folia bąbelkowa, kłujący dywanik do wycierania obuwia, miękkie futerko, matę antypoślizgową, itp.)
  • spróbujcie pobawić się w ugniatanie papierowych kul, możecie to samo zrobić z serwetkami, folią, reklamówką czy innym materiałem
  • malowanie palcami, lepienie z ciastoliny czy masy solnej to jedna z najbardziej „pochłaniających” zabaw. Warto eksperymentować a z czasem włączyć też inne struktury takie jak kisiel, czy ciecz nienewtonowską
  • młodszych dzieci warto bawić się w zabawy typu „sroczka kaszkę warzyła” czy „idzie kominiarz po drabinie”, można też zakupić lub zrobić z filcu pacynki na palce
  • warto pokazywać dziecku przedmioty o różnych fakturach (futerko, szorstka myjka, papier ścierny, ptasie piórko, kłębek wełny, gąbki o różnych strukturach) i temperaturze (kostki lodu, ciepły kisiel)
  • ze starszymi dziećmi możecie pobawić się  w rozpoznawanie przedmiotów przez dotyk – w tym celu najlepiej zrobić pudełko do którego będziecie wrzucać przedmioty o różnych kształtach, pudełko można przesłonić kocykiem lub ręcznikiem lub po prostu wyciąć dziurkę na rączkę w pudełku tekturowym, tak by bez kontroli wzroku móc rozpoznawać przedmioty
  • wsyp do plastikowych pojemników mąkę, ryż, makaron, soję, siemię lniane i pozwól dziecku poznać te faktury. Najpierw pozwól dotknąć rączkami, a następnie możesz włożyć stópki dziecka
  • jeśli macie możliwość umieszczenia piaskownicy np. na balkonie warto to zrobić. Możesz zakopać w piasku różne przedmioty i bawić się w odnajdowanie skarbów. Czasami gdy nie ma możliwości zamontowania piaskownicy, można kupić duże pojemniki, wypełnić je piaskiem. Należy pamiętać, że zabawy z sypkimi materiałami są przeznaczone dla starszych dzieci, ale bez obaw pod opieką osoby dorosłej można bawić się…
  • możecie wykonać własnej produkcji gniotki, czyli balony wypełnione różnymi fakturami (mąką, ryżem, soją)

Ruch:

Odpowiedzialny za nasze reakcje z grawitacją układ przedsionkowy zwany zmysłem równowagi ma ogromne znaczenie dla rozwoju i uczenia się. Układ ten pomaga w utrzymaniu właściwego napięcia mięśniowego i właściwej postawy ciała, a także wspomaga koordynację ruchów całego ciała.

  • kołysz dziecko na swoich ramionach, pokaż mu różne wariantu ruchu (góra-dół, przód-tył, ruch obrotowy)
  • jeśli to możliwe zamontuj w domu hamak, huśtawkę lub kokon, ze starszym dzieckiem możesz pobawić się w pokazywanie obrazków podczas bujania, lub słuchanie muzyki i zgadywanie dźwięków, możesz również użyć zapachów w ten sposób będziesz stymulować więcej niż jeden zmysł (pamiętaj, że więcej nie znaczy lepiej!)
  • jeśli nie masz możliwości zamontowania huśtawki, pomocny okaże się zwykły koc, w którym możecie wspólnie bujać malucha lub wozić po podłodze
  • zabieraj dziecko na place zabaw, pokazuj różne sprzęty, zachęcaj dziecko do odkrywania nieznanego
  • pozwól dziecku na wspinaczkę na drabinkę, zjeżdżalnie. Wówczas nie tylko pracuje jego zmysł równowagi, ale też Twój maluch wzmacnia swoje mięśnie i ćwiczy koordynację i planowanie motoryczne
  • w domu możecie wspólnie bawić się w tory przeszkód, po których dziecko musi przejść, pamiętaj by zaczynać od najłatwiejszych do trudniejszych
  • zabawy takie jak podskoki czy turlanie również będą stymulować układ przedsionkowy, który odpowiada za ruch

Czucie głębokie:

Bardzo ważny zmysł nazywany propriocepcją, pozwala na dokładne określenie ułożenia poszczególnych części naszego ciała w przestrzeni oraz rozpoznawanie ich wzajemnego przemieszczania się. Wrażenia płynące z tego zmysłu są szczególnie ważne gdy kierujemy ruchem poza kontrola wzroku.

  • Na początkowym etapie rozwoju nie ma nic lepszego niż zawijanie maluszka (np. spowijanie)- szczególnie wskazane jest to u niemowląt niespokojnych, mających problemy z zasypianiem lub urodzonych przez cesarskie cięcie. Ważne by nie forsować niczego na siłę. Jeśli dziecko protestuje, pręży się przy tej formie stymulacji, lepiej nie robić tego na siłę
  • zarówno niemowlaka jak i starsze dziecko możesz masować piłkami z wypustkami. Staraj się dociskać piłkę do ciała dziecka, tak by stymulować jego receptory mieszczące się głęboko w mięśniach i stawach
  • możesz zawijać dziecko w naleśnika i prosić by rozwinęło się- zabawa dla starszych dzieci
  • również ze starszym dzieckiem możesz pobawić się w tzw. kanapkę. Dziecko kładzie się na jednej poduszce, a od góry jest przykrywane drugą, pamiętaj by docisnąć kanapkę (obserwuj reakcję dziecka, siła docisku musi być dostosowana do jego możliwości)
  • możesz robić masaż uciskający ręce i nogi dziecka. Możecie pobawić się w wyciskanie czekolady z tubki (ręce i nogi są tubkami). Pozwól dziecku by zrobiło to samo Tobie, wówczas równie mocno będzie ćwiczyło swoje rączki

Rekomendowane Posty